Περί Έρωτος
Άλλη μια ταινία όχι άμεσα καταναλώσιμη σαν τον πασατέμπο αλλά μια διερεύνηση και δοκιμασία των σχέσεων των φύλων στις δύσκολες εποχές μας, μέσα από τους μαιάνδρους του εγώ.
Η Μαρία Γαβαλά, με γόνιμη ήδη θητεία στο φιλμ μικρού μήκους, πετυχαίνει σχεδόν ένα σπάνιο επίτευγμα. Να κοιτάξει την ηρωίδα της Χρυσάνθη συγχρόνως εσωτερικά και εξωτερικά και με μια κινηματογραφική μορφή που διατηρεί τις συνιστώσες του ρεαλισμού, ενώ επιτρέπει τις κάθετες τομές της αφαίρεσης και της συμβολικής.
Η Χρυσάνθη είναι πρώτα απ’ όλα η ίδια η σκηνοθέτις με τις τραυματικές επαφές της με το περιβάλλον, με τον βαθύτατο σύνδεσμο μίσους με την οικογένεια, με την επιζήτηση και την απώθηση της ερωτικής σχέσης, με την ανάγκη για επικοινωνία κι όμως με την βαθύτατη ροπή της προς τη μοναξιά. Τα θεματικά αυτά μοτίβα διαπερνούν κι όλες τις προηγούμενες ταινίες της Γαβαλά, μαζί με την «τυφλή» περιπλάνηση.
Όμως εδώ δικαιώνονται και αντικειμενικά στο πρόσωπο της επαρχιώτισσας φοιτήτριας που έκοψε τους δεσμούς της με το παλιό περιβάλλον της και με τις αξίες του, χωρίς όμως να έχει ενσωματωθεί σε κάποιο καινούργιο τρόπο και στόχο ζωής. Από τη μικροαστική οικογένεια και το ιδανικό της κοινωνικής προκοπής μέσα από τις σπουδές (και το γάμο;), δεν πέρασε έστω στην «ελεύθερη» ζωή της πόλης.
Αντίθετα συμπιέζεται ανάμεσα στα κατάλοιπα του χθες και στον τρόμο της βίας, τρόμο της σεξουαλικής επαφής. Οι «έξοδοί» της προς τον «άλλον», (τη φίλη της, κάποιους άντρες) σημαδεύονται από μια εγγενή τάση αποτυχίας. Γι’ αυτό παρατηρεί το σώμα της, τις ιδιότητές του, τα όργανά του. Τα μεγεθύνει κι αυτά όλα ώσπου φαντάζουν επίσης σαν εκφράσεις βίας και οδύνης, σε μια μαζοχιστική αντιστροφή της ηδονής.
Ξεπερνώντας την υπερβολική μεταφορική γλώσσα των παλιών ταινιών της, που πρόδινε το σχήμα και τη «φιλολογικότητα» του υποστρώματος, η Γαβαλά υλοποιεί το θέμα της με γλώσσα απτή, συγκεκριμένη, όπου η συνέχεια των χρόνων και των χώρων και η έντονη παρουσία των σωμάτων, μεγεθύνει και πείθει, πέρα από τις αναδιπλώσεις και τις αδεξιότητες.
Γιάννης Μπακογιαννόπουλος, Καθημερινή, 8/2/1983